معرفی و نقد کتاب بیلی باتگیت اثر ای ال دکتروف

رمان بیلی باتگیت اثر ای ال دکتروف نخستین بار در سال ۱۹۸۹ منتشر شد. این رمان موفق شد جوایز متعددی را ازجمله جایزه حلقه منقدین ملی ۱۹۸۹ در بخش داستان  و جایزه ادبی فاکنر در بخش داستان و در سال ۱۹۹۰ را به خود اختصاص دهد. رمان بیلی باتگیت هم‌چنین در سال ۱۹۹۰ مدال پیلیم دین هولز را از آن خود کرد و از کاندیداهای جایزه پولیتزر همان سال بود.

رمان باتگیت از زاویه دید اول شخص روایت می‌شود و داستان پسرک پانزده‌ساله فقیری را به نام بیلی باتگیت روایت می‌کند که در ابتدای رمان به تردستی مشغول است اما دیری نمی‌گذرد تا توجه نام داچ شولتز، رئیس مافیا، را جلب می‌کند و مسیر زندگی‌اش برای همیشه دست‌خوش تغییر می‌شود.

در سال ۱۹۹۱ فیلمی نیز با اقتباس از این رمان و با همان عنوان «بیلی باتگیت» با نقش‌آفرینی ستارگانی چون نیکول کیدمن، بروس ویلیس و داستین هافمن ساخته شد.

از این کتاب دو برگردان فارسی، یکی با ترجمه نجف دریابندری و به کوشش انتشارات طرح نو  و دیگری با ترجمه بهزاد برکت از انتشارات قطره روانه بازار نشر شده‌ است.

خلاصه داستان

بیلی باتگیت پسرک ۱۵ ساله ایرلندی-آمریکایی فقیری ساکن محله برونکس است. مادرش به مرض اسکیزوفرنی دچار است و برای درآوردن خرج خانه به‌ناچار در رخت‌شوی‌خانه مشغول است. بیلی وقتش را با دیگر پسرهای هم‌سن‌وسالش می‌گذارند. سرگرمی آن‌ها سرک‌کشیدن در مکان‌هایی است که می‌توانند آن‌جا زاغ‌سیاه رئیس مافیای موفقی را که برایشان حکم بت را دارد، چوب بزنند.

یک روز بعدازظهر، داچ هولتز که از چنگال قانون در فرار است به انباری، که سابقا محل نگهداری آبجو بوده، سر می‌زند و آن‌جا بیلی فرصت می‌یابد مهارتش در تردستی را برای او به نمایش بگذارد. شولتز بیلی را «پسر باجربزه‌»‌ای خطاب می‌کند و به او پولی می‌دهد.

بیلی این اتفاق را نشانه‌ای می‌بیند، تصمیم می‌گیرد شولتز را تا دفتر کارش در برونکس که در آن کسب‌وکار غیرقانونی قمارش را می‌چرخاند، دنبال کند، خود را به جای پسرک پست‌چی جا بزند و وارد دفتر شود. اوتو برمان، حسابدار شولتز و دست راست او، که از این کار بیلی حسابی تحت‌تأثیر قرار گرفته، او را استخدام می‌کند و به سبک زندگی مافیایی، او را زیر نظر می‌گیرد.

در تابستان پیش رو، بیلی هم با شولتز که امپراطوری‌اش را از راه خشونت و وحشت اداره می‌‌کند، و هم با برمان که مایل است فعالیت‌های تجاری گروه را به سمت‌وسوی قانونی‌تری ببرد، رابطه نزدیکی پیدا می‌کند.

بیلی باتگیت، نواده ادبی هاکلبری فین

بیلی باتیگت درست مانند جد ادبی خود، هاکلبری فین شوخ‌طبعی و لحن محاوره‌ای کوچه‌بازاری را در طبیعت خود دارد. بیلی خیابان‌ها و ماجراجویی‌های خود را به گونه‌ای توصیف می‌کند همان‌طور که پسر باهوشی به سن‌وسال او آن‌ها را می‌بیند و دیری نمی‌گذرد که خواننده را درباره باورپذیری شخصیتش و شایستگی نقش او در داستان به عنوان راوی، متقاعد می‌کند.

دکتروف خود خالق این وهم است، هرچند که به شیوه‌ای جاه‌طلبانه و جالب‌توجهی صدای راوی و درک ما از آن را دستکاری می‌کند.

در پایان یکی از فصل‌های مهم کتاب، ساختار جملات بیلی باتگیت شکل پیچیده‌تری به خود می‌گیرند و استعاره‌های او ژرف‌تر می‌شوند؛ اما دکتروف چنان با استادی و ظرافت این تغییر را به‌وجود می‌آورد و به گونه‌ای زبان را هماهنگ با شخصیت بیلی نگه‌ می‌دارد که طولی نمی‌کشد تا خواننده متوجه شود دارد به بیلی باتگیتی سالخورده‌تر گوش‌ می‌دهد که خاطرات کودکی‌اش را به خاطر می‌آورد.

نیازی نیست دکتروف مستقیما این را به ما بگوید، تغییر اندکی که در سبک به وجود می‌آورد خود این کار را به بهترین شکل انجام می‌دهد.

درباره‌ی ای. ال. دکتروف، خالق «بیلی باتگیت»

«نویسندگی همچون سفری است. از هیچ آغاز می‌کنید و با پیش‌رفتن در مسیر است که می‌آموزید.» – ای. ال. دکتروف

ادگار لارنس دکتروف، متولد ۶ ژانویه‌ ۱۹۳۱ و درگذشته ۲۱ ژوییه ۲۰۱۵، رمان‌نویس آمریکایی است که بیشتر با نام ای‌. ال. دکتروف شناخته می‌شود. دکتروف در آثار خود به روایت زندگی طبقه کارگر آمریکا و محرومان جامعه در بستری از حوادث تاریخی می‌پردازد.

اثر مشهور دکتروف که با ترجمه نجف دریابندری به زبان فارسی برگرانده شد، رگتایم نام دارد که در ایران او را بیشتر با همین رمان به خاطر می‌آورند.

• معرفی کتاب٬های پیشین را از این‌جا بخوانید.

سارا بوریائی

دانشجوی مطالعات ترجمه در دانشگاه علامه طباطبایی تهران هستم و گاهی مقالات کوتاه ترجمه می‌کنم، علاقه‌ی زیادی به مطالعه دارم و امیدوارم به زودی بتونم ترجمه‌ی یک رمان کوتاه رو شروع کنم.